Boekbot op Nationaal Bibliotheekcongres 2025: publieke AI voor leesadvies en ontdekking

Op 12 juni 2025 presenteerden we Boekbot op het Nationaal Bibliotheekcongres: de eerste slimme AI boekenassistent die volledig ontwikkeld is vanuit de Nederlandse bibliotheeksector door de acht samenwerkende Brainport Bibliotheken.

In onze sessie “Leesplezier bevorderen met behulp van AI” deelden we hoe we als Brainport-bibliotheken technologie inzetten op een manier die past bij publieke waarden, en hoe we zijn gekomen tot een werkend systeem dat gebruikers op een natuurlijke manier helpt boeken te ontdekken.

Waarom Boekbot?

De manier waarop mensen informatie zoeken is veranderd. Waar je voorheen een trefwoord moest weten, verwachten gebruikers nu dat systemen meedenken. Boekbot speelt daarop in: je kunt gewoon zeggen wat je zoekt – bijvoorbeeld “een spannend boek dat niet te bloederig is” – en je krijgt suggesties op maat.

Het is géén vervanging van het menselijke advies van bibliotheekmedewerkers, maar een aanvulling daarop. Boekbot is altijd beschikbaar, werkt in gewone taal, en helpt juist ook mensen die minder thuis zijn in catalogi of zoektermen.

Hoe werkt het?

Boekbot is gebaseerd op de nieuwste AI technologie. In plaats van te vertrouwen op een gesloten AI-model zoals ChatGPT, zoekt Boekbot antwoorden in betrouwbare bibliotheekbronnen. Daardoor worden de aanbevelingen uitlegbaar en controleerbaar – zonder risico op misinformatie of filterbubbels. Ook belangrijk: Boekbot respecteert de privacy van de gebruiker.

Samen met jongeren ontwikkeld

Boekbot is ontstaan uit gesprekken en experimenten met jongeren in de Brainport-regio. Zij gaven waardevolle input en feedback over hoe zij boeken willen ontdekken, en dachten mee over het ontwerp en de werking. Die co-creatieve aanpak blijft voor ons essentieel – ook in de volgende fases van doorontwikkeling.

Belangrijke ontmoetingen op het congres

Onze presentatie trok een divers publiek van bibliotheekprofessionals en beleidsmakers. De uitwisseling van ideeën en vragen na afloop van onze presentatie – over techniek, ethiek, en opschaling – bevestigde dat er een breed draagvlak is om deze ontwikkeling verder te brengen. Samen kunnen we AI inzetten als maatschappelijk gereedschap, op onze eigen voorwaarden.