Boekbot, onze slimme boeken assistent van de Brainport-bibliotheken, vormt de basis voor een nieuwe stap in de ontwikkeling van publieke, eerlijke en begrijpelijke technologie. Samen met de Technische Universiteit Eindhoven (TU/e), de Jheronimus Academy of Data Science (JADS) en Datacation, hebben we een projectvoorstel ingediend bij de call Responsible AI in de praktijk van het SIDN Fonds en Topsector ICT – en dat voorstel is nu gehonoreerd.
Met deze subsidie bouwen we aan een transparant AI-raamwerk voor bibliotheken, waarmee gebruikers inzicht krijgen in hoe Boekbot tot aanbevelingen komt. Geen black box, maar uitlegbare kunstmatige intelligentie, die past bij de waarden van de bibliotheek: toegankelijkheid, diversiteit, vertrouwen en grip op informatie.
Waarom dit belangrijk is
Generatieve AI verandert fundamenteel hoe mensen informatie zoeken. Jongeren en andere gebruikers verwachten natuurlijke interactie en directe antwoorden. Tegelijk zien we maatschappelijke zorgen over transparantie, bias en desinformatie toenemen. In die context is het cruciaal dat bibliotheken – als betrouwbare, publieke gidsen – technologie inzetten die uitlegbaar, eerlijk en inclusief is.
Boekbot biedt een eerste antwoord op die uitdaging. Met dit nieuwe project tillen we het systeem naar een hoger niveau: van slimme boeken assistent naar voorbeeldproject voor verantwoorde AI in de publieke sector.
Wat we gaan doen
Met de subsidie ontwikkelen we concrete toepassingen om AI begrijpelijk en uitlegbaar te maken:
✅ Een transparantielaag voor Boekbot die laat zien waarom een aanbeveling wordt gedaan
✅ Tools waarmee bibliotheekgebruikers controle krijgen over hoe AI werkt
✅ Ontwerpprincipes en richtlijnen voor andere bibliotheken die AI verantwoord willen inzetten
✅ Educatief materiaal voor medewerkers én gebruikers over hoe AI werkt en wat het betekent
Hoe het project is opgebouwd
Het project bestaat uit drie fasen:
- Gebruikersonderzoek – Wat willen mensen begrijpen over AI? Welke uitleg helpt vertrouwen versterken?
- Ontwikkeling – We ontwerpen uitlegmodules, visuele interfaces en feedbackmogelijkheden, afgestemd op verschillende gebruikersgroepen.
- Testen en delen – We testen met bibliotheekgebruikers, evalueren de effecten en stellen een publieke toolkit samen voor landelijke toepassing.
Samenwerking en impact
Dit project bouwt voort op de ervaring met Boekbot binnen de Brainport-bibliotheken, en op de technische expertise van Datacation en de wetenschappelijke kracht van TU/e en JADS. Samen werken we aan een bibliotheek van de toekomst die niet alleen innovatief is, maar ook eerlijk, uitlegbaar en toegankelijk voor iedereen.
Wil je op de hoogte blijven van de voortgang?
Volg ons op biebvandetoekomst.nl
Geef een reactie